5 Take-aways om misinformatie te bestrijden
We hebben geen primeur te pakken als we zeggen dat we binnen het communicatievak vaak te maken krijgen met onstuimige infoavonden, boze mails, Facebookgroepen tegen je project etc. Immers, we zijn nu eenmaal de boodschapper die bewoners vertellen dat er een weg door hun achtertuin komt, het huis van het gas af moet of dat ze een 150-tal nieuwe buren krijgen. Maar je taak wordt een stuk moeilijker wanneer op zo'n infoavond bewoners hun zorgen en bezwaren uiten op onvolledige en zelfs foute informatie. Wat doe je dan? Had je dit kunnen voorkomen? Een ding is in ieder geval zeker: je hebt te maken met misinformatie en daar moet je vanaf. Met onderstaande vijf tips kun je direct aan de slag!
1. Bestrijd misinformatie al voordat het er is
Vaak denken we dat het tegengaan van misinformatie vooral reactief is: iemand zegt iets wat niet klopt, wij weerleggen het. Maar wat als er nog geen mythes (= foutieve informatie) rondgaan en je ze verderop in het project wel verwacht?
Ook dan kun je misinformatie alvast tegengaan. Dit doe je door te prebunken: je ontkracht onwaarheden die je vooraf verwacht. Dat doe je door ontvangers tegen misinformatie te ‘wapenen’. Prebunken doe je bijvoorbeeld door mensen te informeren over misleidende strategieën in een vergelijkbare of eerdere situatie. Of je moedigt mensen aan om informatie kritisch te beoordelen terwijl ze deze tot zich nemen. Het maakt je doelgroep weerbaarder en helpt ze om kritisch na te denken voordat ze de informatie weer verder verspreiden.
2. Zet niet zomaar de spotlight op de mythe
Soms doen mythes over je project de rondte of poppen ze op op social media, maar hebben ze nog weinig grip op je doelgroep. De mythes hebben nog weinig invloed op hun denken en handelen. Wat je nu vooral niet wil doen is de misinformatie grip géven. Kom in actie door de correcte informatie duidelijk, aansprekend en krachtig te verspreiden. Maar: benoem de mythe niet. Door ‘m te benoemen kun je ‘m onbedoeld bevestigen en dus meer kracht geven.
3. Pak misinformatie aan met de hamburger-strategie
Beïnvloedt de rondgaande misinformatie het denken en handelen van je doelgroep? Aan de slag! Het goed weerleggen van misinformatie doe je met een krachtig bericht volgens een specifieke methode: debunken. Bij debunken is het belangrijk dat je de mythe wél benoemt, maar niet meer dan 1 keer!
Je volgt 4 vaste stappen in je debunk-bericht: feit – mythe – misvatting – feit. Dat doe je als volgt: begin met het benoemen van jouw eigen, correcte boodschap. Vervolgens kondig je aan dat je de mythe gaat noemen en benoem je 'm. Dan leg je uit waarom de mythe soms geloofd wordt, maar niet klopt. En je geeft een alternatieve, aannemelijke verklaring. Je sluit de boodschap af door altijd het feit nogmaals te benoemen. Feit, mythe, misvatting, feit. De hamburger-strategie dus.
4. Vraag altijd om een rectificatie
Staat er een fout over jouw project in een nieuwsbericht, neem dan contact op voor een rectificatie. Misinformatie kan onbedoeld verspreid worden. Maar ook dan kan het schadelijke gevolgen hebben. Neem dus altijd contact op met de journalist of redactie. Vaak zie je dat de fout dan snel hersteld wordt. Soms is de oplossing dichterbij dan je denkt.
5. Transparantie is het beste medicijn
Soms ontstaat misinformatie al bij de bron. Het kan heel kwetsbaar voelen om onzekere of onpopulaire informatie in een project te delen. Maar niet of onvolledig communiceren is daarvoor geen oplossing. Later in het project moet je toch met de billen bloot en kun je het verwijt krijgen dat je informatie hebt achtergehouden. De informatie die je niet vertelt, kan bron worden van speculatie. De perfecte voedingsbodem voor misinformatie. Soms weten we nog niet alles in een project (zeker). En dat is oké. Zolang de mensen waarmee je communiceert dat ook weten. Wees transparant, vertel het eerlijke verhaal.
